KAZA TESPİT TUTANAĞINA İTİRAZ NASIL YAPILIR
Kaza Tespit Tutanağı Nedir?
Kaza tespit tutanağı, trafikte en az iki aracın sadece maddi hasarlı bir kazaya karışmaları halinde, tarafların anlaşarak sigorta şirketi ya da polise gerek kalmadan, aralarında düzenlemiş olduğu tutanaktır. Kaza tespit tutanağı uyarınca tarafların kusur oranı hesaplanır. 1 Nisan 2008 tarihinden itibaren sadece maddi hasar ile sonuçlanan kazalarda, tarafların anlaşmalı olarak kendi aralarında tutanak tanzim etmeleri mümkün hale gelmiştir. Bu şekilde trafikteki beklemelerin ve zaman kayıplarının önüne geçilmiş ve vatandaşların tutanaklarını online olarak takip edebilmeleri olanak sağlanmıştır.
Diğer bir tanımla kaza tespit tutanağı, trafikte meydana gelen kaza sonrasında detaylı bir şekilde tutulan tutanağa denir. Resmi bir evrak niteliğindedir. Kaza tespit tutanağı kazaya karışmış iki sürücü tarafından veya gelen emniyet, jandarma gibi kolluk görevlileri tarafından tutulur. Bu tutanak daha sonrasında diğer evraklar ile birlikte sigorta şirketine ödemeleri için iletilir. Aynı zamanda ceza yargılaması yapılması durumunda davada en önemli delillerden biri olacaktır. Bu sebeple oldukça önemli bir evraktır. Kaza tespit tutanağını tarafların doldurabilmesi bazı şartlar bulunmalıdır. Bunlar:
· Kazada maddi bir hasar bulunmalıdır.
· Sürücüler 18 yaşından büyük ve ehliyet sahibi olmalıdır.
· Yaralanma veya ölümle sonuçlanmış bir kaza olmamalıdır.
· Kaza kamu malına zarar vermiş olmamalıdır.
· Sürücülerden herhangi birinin alkol veya uyuşturucu kullanmaması gereklidir.
· Araçlardan birinin kamu aracı olmaması gereklidir.
Bu şartlardan biri eksikse trafik kazası tespit tutanağı emniyet veya jandarma ekipleri tarafından tutulmalıdır.
Kaza Tespit Tutanağına İtirazı Nasıl Yapılır?
Trafik kazası tespit tutanağına itiraz yapılması mümkündür. Trafik kazası tespit tutanağına itiraz dava yoluyla yapılabilir. Asıl uygulamada önemli olan konu budur. Trafik kazası tespit tutanağına itiraz:
· Trafik kazası tespit tutanağı kolluk görevlileri tarafından düzenlenirse artık resmi belgedir ve itiraz edilebilir.
· Trafik kazası tespit tutanağına itiraz Sulh Ceza Hakimliğine yapılır.
· Dava açıldıktan sonra trafik kazasının gerçekleştiği yerde keşif yapılır.
· Kamera kayıtları toplanır, görgü tanıkları ve diğer deliller toplanır.
· Sulh Ceza Hakimliğinin seçeceği bir bilirkişi tarafından olay detaylı bir şekilde incelenir. Trafik kazası tespit tutanağı bilirkişi raporuna aktarılır.
· Bilirkişi raporunun ardından kaza tespit tutanağı itirazı karara bağlanır.
· Süreç, avukat tarafından yönetilirse hızlı bir süreç olur.
Uygulamada ise arasında halen işbu hususun tartışıldığını görmekteyiz. İlk derece mahkemelerince görevsizlik kararı verilebildiği gibi sulh ceza hakimliklerince, karar verilmesine yer olmadığı kararı da verilmektedir.
Uyuşmazlık Mahkemesi E: 2018/375 K: 2018/435 T: 25.06.2018 künyeli kararında trafik kazası tespit tutanağına itiraz davaların Sulh Ceza Hakimliklerince görüleceğini ifade etmiştir. Gerçekten anılan kararında Uyuşmazlık Mahkemesi:
“Bu düzenlemelere göre, trafik kazası tespit tutanağı, kazaya karışan taraflar arasında çıkabilecek hukuki uyuşmazlıkların çözümüne esas olacak ve trafik zabıtasınca düzenlenecek bir belge olup, idari işlem niteliği de bulunmayan bu belgenin, adli yargı yerlerinde çözümlenecek uyuşmazlıkların görümü sırasında o mahkemelerce değerlendirilecek olduğundan, ölümlü/yaralamalı maddi hasarlı kaza tespit tutanağına yönelik davanın idari yargı yerinde görülmesi olanağı bulunmamaktadır. Bu durumda, davacı tarafından; trafik kazası tespit tutanağına itirazen açılan ve idari yargı yerinde görülmesi olanağı bulunmayan davanın görüm ve çözümünde adli yargı yerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, İzmir 5. İdare Mahkemesinin başvurusunun kabulü ile İzmir 4. Sulh Ceza Hakimliğince verilen 23.02.2018 gün ve D.İş:2018/1314 sayılı görevsizlik kararının kaldırılması gerekmiştir.” kararı vermiştir.
Kaza tespit tutanağı, araç sürücülerinin kusur oranlarını tam olarak göstermeyebilir. Kusurlar, sigorta şirketleri tarafından belirlenir. Sigorta şirketleri kusur oranını belirlerken hata yapabilir. Bu durumda, trafik kazası tespit tutanağına itiraz şu şekilde yapılır:
· Trafik kazası tespit tutanağına itiraz yapmak için ilk olarak Sigorta Birliği Merkezi’ne ait olan online siteye giriş yapın ve kaza tespit tutanağı itiraz formunu doldurun ve Sigorta Birliği Merkezi’ne gönderin.
· Sigorta şirketleri kusur oranı değerlendirmesi yapacaktır.
· Eğer, şirketler tarafından kusurlar onaylanırsa ve anlaşma sağlanırsa size bilgi verilir.
· Maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağına itiraz süresi 2 yıl, Yaralamalı trafik kazası tespit tutanağına itiraz süresi 8 yıl, Ölümlü trafik kazası tespit tutanağına itiraz süresi 15 yıldır.
Kaza Tespit Tutanağı Doldururken Dikkat Edilmesi Gerekilenler
· Trafik kazası yapan araçlar yerinden hareket ettirilmemeli ve hasar durumları farklı açılardan mutlaka fotoğraflanmalıdır.
· Kazaya karışan araç sürücülerinin ruhsat ve sürücü belgesi fotoğrafları çekilmelidir.
· Kazaya karışan sürücülerin tutanakta ıslak imzası bulunması şarttır. Bu nedenle tutanak fotokopi ile çoğaltılmış olsa da mutlaka taraflar tarafından tekrar imzalanmalıdır. Aksi halde tutanak geçersizdir.
· Tutanak üzerindeki tüm bilgiler dikkatle okunmalı ve belge bu bilgilere uygun şekilde eksiksiz olarak doldurulmalıdır.
· Belgede trafik poliçe numaraları ve ilgili sigorta şirketleri mutlaka belirtilmelidir. Aksi halde poliçe tespit edilemeyeceği için tutanak geçerliliğini kaybedecektir.
· Trafik kazası kusur oranı belirlenebilmesi ve yapılan incelemelerde herhangi bir sorun çıkmaması için kazanın meydana geliş şekli açıklayıcı şekilde yazılmalı ve kaza krokisi çizilmelidir.
Kaza Tespit Tutanağı Sonrası Süreç
· Trafik kazası sonrasında kazaya karışan araç sahiplerinin doldurduğu kaza tespit tutanakları, sigorta şirketlerinin hasar departmanına iletilir. Sigorta şirketleri en geç takip eden ilk iş günü sonuna kadar tutanağı ve varsa kazanın fotoğrafları elektronik ortamda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM)’ne iletir.
· Kaza tespit tutanakları, SBM sistemine girilmesini takip eden 3 iş günü içinde taraf sigorta şirketi kendi kusur oranı değerlendirmesi yapar. Bu oranlar kazaya karışan her bir araç için %0, %50 ve %100 şeklindedir. Eğer şirketler arasında mutabakata varılır (tüm şirketler tarafından aynı kusur oranları verilirse) ise dosya sonuçlanır.
· 3 iş günü içerisinde taraflar mutabakata varamazsa (en az bir şirket tarafından farklı kusur verilirse) dosya, Kaza Kusur Değerlendirme Komisyonu’na (https://www.sbm.org.tr/)iletilir. Komisyon, 3 iş günü içerisinde ilgili dosyayı sonuçlandırır.
· Dosya sonuçlandıktan sonra araç sahibi sigortalılara dosyanın sonuçlandığına dair cep telefonu ya da e-posta yolu ile bilgilendirme mesajı atılır (Tutanak üzerinde her iki bilgi de mevcut ise hem e-posta hem de SMS ile bilgilendirme yapılır).
Trafik Kazalarında Kusur
Trafik kazaları (TCK 455, 459) taksirli suçlardan sayılmaktadır. Taksirin tanımı TCK’ da yapılmamış ise de; 4785 sayılı Yasanın 1. maddesiyle TCK’nın 45. maddesine failin öngördüğü neticeyi istememesine rağmen neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde ceza üçte bir oranında artırılır” seklinde son fıkra eklenerek “bilinçli taksir”in tanımına yer verilmiştir.
Ayrıca, 4785 sayılı Yasanın 2. maddesiyle de taksirli suçlardan dolayı hükmolunan hürriyeti bağlayıcı ceza fiil şuurlu (bilinçli) taksir halinde ise para cezasına çevrilemeyeceği seklinde düzenleme getirilmiştir. Kanunumuzun şuurlu ve şuursuz olarak ayırdığı taksir çeşitlerini doktrinin söyle tanımladığını görmekteyiz.
“Hukuki anlamda taksir neticenin fail tarafından öngörülebilir (tahmin edilebilir) olduğu halde öngörülmemesi (şuursuz taksir, bilinçsiz taksir) seklinde ortaya çıkabileceği gibi, neticenin öngörüldüğü halde istenmemesi şeklinde de (şuurlu taksir, bilinçli taksir, öngörülü taksir) olabilir. Diğer bir deyişle öngörülebilir nitelikteki neticenin öngörülmemesi seklindeki taksire şuursuz taksir, öngörülen neticenin gerçekleşmesinin istenmemesine rağmen harekete devam edildiği durumdaki taksire şuurlu taksir denir.
Kusur Oranında Kast ve Taksir
Mevzuatımıza yeni bir kavram olarak giren “şuurlu taksir”de fail, hareketiyle zararlı bir neticeye sebep olabileceğini öngörmekte ancak, bu neticenin gerçekleşmesini istemeyip, gerçekleşmeyeceğini ummakta, buna güvenmektedir. Başka bir deyişle bilinçli taksir; iyice düşünmemek, temkinli hareket etmekte ağır kusurlu olmaktır. Bu durumda fail arzulamadığı bir sonuçtan sorumlu tutulmaktadır.
Örneğin, buzlu bir yolda yolcu yüklü aracın tekerleklerine zincir takmaksızın kendisine güvenerek yolculuğa çıkan bir sürücü, istiap haddinden fazla bir yükle. sefere çıkıp da lastiğin patlaması sonucu kazaya neden olan sürücü, kalabalık ya da yerleşim alanlarında yarışa çıkarak yayalara çarpan sürücüler, karşı şeritten bir diğer aracın geldiğini gördüğü ve aralarında az bir mesafe kaldığını fark ettiği ve sollayamadığı takdirde, gelen araçla çarpışacağını tahmin ettiği halde becerisine güvenerek sollamaktan çekinmeyen ve araçla çarpışan sürücünün taksiri birer bilinçli taksirdir.
Bu gibi durumlarda failler sebep oldukları bir trafik kazasında bir veya birkaç kişinin yaralanması veya ölümüne neden olmuşlardır. Kendilerinde belli bir olayın gerçekleşmesini muhtemel addedilecek düşünme yeteneği vardır. Tabir caizse fail neticeyi öngördüğü halde, gerçekleşmeyeceğine olan güveni, gerçekleşeceği düşüncesinden güçlüdür. Yoğunlaşmış taksirde fail, tecrübesine, mesleğinin gerekli kıldığı yükümlülüğe aykırı bir biçimde güvenerek; “bir şey olmaz” düşüncesiyle buzlu havada zincir takmamış, haddinden fazla yükle sefere çıkmıştır. O, bir kazanın olmayacağına güvenmiş ve bu güvenle hareketine devam etmiştir. Örneğin, kalabalık bir caddede süratli araç kullanan sürücü genel bir düşünce ile birine çarpabileceğini öngörür, ancak kendi mahareti ve hünerine güvendiği için çarpma sonucunun oluşmayacağına inanır. O halde “bir şey olmaz” düşüncesiyle bir kazaya sebebiyet verildiğinde bilinçli taksirden fail sorumlu tutulacaktır.
Kanuna Göre Taksirin Çeşitleri
· Dikkatsizlik
· Tedbirsizlik
· Meslek ve Sanatta Acemilik
· Nizamlara Emirlere Talimatlara Uyuşmazlık
Kusuru Etkileyen Hususlar
· Mağdurun Kusuru
· Üçüncü Kişinin Kusuru
· Teknik Kusur
Bu hususlar kusurun hesaplanmasında yardım alınan değerlendirilen hususlardır. Bu sebeplerle, gerçekleşen bir kazada kusurun oranı tayin edilir.
Trafik Kazalarında Kusur Oranları
Trafik kazalarında sanıklara hükmedilecek cezalar kusurun derecesine göre sekiz de bire kadar indirilebilir. Olaya karışmış her fail için ayrı ayrı 8/8 oranına göre kusur paylaştırması yapılır. Baka bir deyişle paylaştırmaların toplamı hiçbir şekilde cezada 8/8′ i, hukukta %100 oranını aşamaz. Kusur oranı bu kapsamda değerlendirilir.
Örneğin bir trafik kazasında yayanın kusuru faraza 3/8, sürücünün kusuru faraza 6/8 oranda olarak paylaştırılamaz. Aksi halde kusur oranlarının toplamı 8/8 nispeti geçmiş olur. Oysa ki yanlara 3/8 + 5/8 olarak kusur yüklenmesi gerekmektedir.
Kusurun tespiti ölümlü ya da ağır yaralanmalı kazalarda bilirkişi huzuruyla olay yerinde kesif yapılarak; olay yerinin özellikleri, fail ve mağdurların (veya ölenlerin) bulundukları yerler, sürücünün seyir yönü, vs. saptanıp, göz önünde tutularak düzenlenecek krokiyle belirlendikten sonra kusura etkili tüm faktörler rapora göre kusur derecesi belirlenecektir.
Kusur Oranına İtiraz
Kazaya karışan araçlar için düzenlenmiş trafik sigortası poliçesinin sigortacısının aynı şirket olduğunda, oluşan kazanın taraflarının sigorta şirketi tarafından yapılan kusur değerlendirmesinin kendilerine iletilir. Bundan sürecin sonunda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi Tutanak Değerlendirme Komisyonuna 5 iş günü içinde bu kusur değerlendirmesine karşı bir defa için özel olmak üzere itiraz hakları saklıdır. Bu söylenen itiraz süresinin tamamlandığının ispat yükü iddia edene aittir.
SBM, belirlenen sorumluluk oranlarını eş zamanlı olarak ilgili sigorta şirketlerine ve iletilen iletişim bilgileri üzerinden sigortalılara bildirir. Sigorta şirketlerinin kusur değerlendirmesinde mutabakata varmaları durumunda her bir sigortalı bir defaya mahsus olmak üzere sorumluluk oranlarının bildiriminden itibaren 5 iş günü içinde bu Genelgede tanımlanan usullere göre, değerlendirmeye etki edebilecek ilave bilgi ve belge sunmak kaydıyla, sigorta şirketlerinden kusur oranlarının tekrar değerlendirilmesini isteyebilir.
Polisin Tuttuğu Kusur Oranına İtiraz
Kanunlarımızda polisin tuttuğu kusur oranına itiraz hususunda bir hüküm bulunmamaktadır. Fakat uygulamada polisin tuttuğu kusur oranına itiraz farklı şekillerde yapılmaktadır. Bunlar;
· Polis tarafından düzenlenen kaza tespit tutanağına öncelikle Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü nezdinde itiraz etmeniz ve bu tutanağın düzeltilmesini talep edebilirsiniz.
· Kazanın gerçekleştiği yer Sulh Ceza Hakimliğine itiraz edebilirsiniz.
· Son çözüm ise Asliye Hukuk Mahkemesine dava açmaktır.
Kaza Tespit Tutanağına İtiraz Dilekçesi
KEŞAN … Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliği’ne
Davacı:
Vekili :
Davalı:
Konu :
1. … tarihli kaza tespit tutanağına ilişkin itirazlarımızın değerlendirilmesi.
2. Dosyada sunulan deliller ışığında bilirkişi incelemesi yapılması.
3. …
Hukuki Nedenler: 4857 Sayılı İş Kanunu, 1475 Sayılı İş Kanunu , 6100 Sayılı HMK ve ilgili mevzuat hükümleri
Hukuki Deliller :
· Tanık ( Tanık isim ve adresleri gerektiği taktirde bildirilecektir. )
· Bilirkişi İncelemesi
· Keşif
· Yemin
· Diğer her türkü yasal delil
Sonuç :
Yukarıda arz ve izah edilen ve re’sen gözetilecek nedenlerle kaza tespit tutanağının iptaline ve tüm yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalı karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini vekil eden adına arz ve talep ederiz. 02/11/2023
Davacı Vekili
Av.Özgür KURU
Sulh Ceza Hakimliğine
İtiraz Eden:
İtiraza Konu Tutanağın
Tanzim Tarihi :
Tebellüğ Tarihi:
İtiraz Konusu : Trafik denetleme şube müdürlüğü, …………. amirliği`nin ……/…../…. tarihli tespit tutanağına itirazım hakkındadır.
Açıklamalar:
1- …../…./…. tarihinde benim sevk ve idaremdeki ……………. PLAKALI ticari araç ile T. Oto İle ………………….. İstikametine seyir ederken. Sürücü …………………’ nın sevk ve idaresindeki …. resmi plakalı oto ile ………….. kavşağını geçerken çarpışma oldu. Benim kullanmakta olduğum …………………….Caddesi tek yön anayol olmaktadır.
2- …………………. plakalı araç sürücüsü girilmez ve dönülmez levhası bulunan sokağa girerek ana yolda kaza yapmama sebep olmuştur. Kaza olduğu zaman trafik polis memurları olay yerine geldiler ve kaza tutanağı tutuldu. Kazada …………………. plakalı araç sürücüsü kusurlu olduğu halde trafik polis memurları beni de kusurlu taraf olarak göstermişlerdi.
3- Olay ile ilgili şahidim bulunmakta ve olay ile ilgili fotoğraflarda ekte mevcuttur. Ben tutulan tutanağını taraflı olduğunu düşünmekteyim. Bu yüzden bu tutanağa itiraz için bu adli dilekçeyi yazmak elzem olmuştur.
Deliller : Nüfus Kayıt Örneği , Kaza Tutanağı, Olayla İlgili Fotoğraflar
Sonuç ve İstem: Yukarıdaki ifademde izah ettiğim üzere …../…./…. tarihinde karakoldan tarafıma verilen MADDİ HASARLI TRAFİK KAZASI TESPİT TUTANAĞINA iş bu adli dilekçem ile itiraz etmekteyim. Kazaya sebebiyet veren ……………….. PLAKALI araç sürücüsü olması nedeni ile söz konusu KAZA TESPİT TUTANAĞINA itiraz etmekteyim. Bunun için gerekli olan işlemlerin bu dilekçem ile yapılmasını arz ve talep ederim. …../…./……
Trafik Kazası Kusur Oranı Yargıtay Kararları
4. Hukuk Dairesi 2021/9643 E. 2021/4268 K.
· Trafik Kazası Kusur Oranı
Dosya kapsamında bulunan ATK … Trafik İhtisas Dairesi Başkanlığı’nın 13.09.2017 tarihli raporunda davalı sürücü Rıfat’ın yönetimindeki ambulans ile seyri sırasında seyir istikametine göre yolun sol tarafından orta refüj üzerinden kontrolsüz ve aniden yola giren yaya Gültekin’e çarptığı, kazanın ani şekilde olduğu, mahal şartları ve CD çözüm tutanağı dikkate alındığında, davalı …’a atfı kabil kusur bulunmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır. Olayın gece saati 22:15 sıralarında karanlıkta ve aniden meydana gelmesi, davacılar murisinin dava dışı kişiler tarafından kovalanması sonucu yola atlaması gözetildiğinde, dosyada bulunan ATK … Trafik İhtisas Dairesi Başkanlığı kusur raporunun oluşa uygun olup, bu haliyle davalı sürücünün kusursuz olduğu kabul edilerek davalı tarafın sorumlu tutulmaması gerekir. Bu yön gözetilmeksizin İlk Derece Mahkemesince davalı sürücünün (2/8) oranında kusurlu olduğunun kabul edilmesi ve davalı … harçtan muaf olduğu ve sorumlu tutulmaması gerektiği halde sorumlu tutulmuş olması doğru değildir. Anılan nedenlerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.